ABD-Iran Gerilimi Türkiye’nin Enerji İthalat Faturasını Artırabilir

ABD’nin İran’a yönelik nükleer tesis saldırısı, Ortadoğu’da geniş çapta bir savaş riskini artırırken, petrol fiyatlarındaki yükseliş beklentisi Türkiye’nin 2024 yılına kadar ulaşan 65 milyar dolarlık enerji ithalat faturasını daha da artırabilir. Son 10 günde motorin fiyatlarındaki yüzde 18.2’lik artış, yüksek enflasyon nedeniyle alım gücü düşen vatandaşları ve enerji fiyatlarının düşeceği beklentisiyle 2025 planlaması yapan ekonomi yönetimi ve şirketleri doğrudan etkileyecek. Uzmanlar, İran’ın ABD’ye vereceği yanıtın enerji fiyatlarını belirleyeceğine dikkat çekiyor.

‘En Kötü Senaryo’ Beklentisi

Petrol ve doğalgazın yüzde 20’sinin geçtiği Hürmüz Boğazı, İran ile Umman arasında bulunmaktadır ve küresel enerji fiyatlarını belirleyen bir noktadır. ING ve JPMorgan gibi uluslararası bankalar, Hürmüz Boğazı’nın kapanması durumunda brent petrol varil fiyatının 150 doları aşarak rekor kırabileceğini öngörmektedir. Bloomberg ekonomistleri ise Hürmüz Boğazı’nın kapanması durumunda petrol fiyatlarının varil başına 130 doları aşabileceğini tahmin ediyorlar. Ayrıca, Avustralya merkezli enerji analisti Saul Kovanic, İran’ın ABD’ye karşı vereceği yanıtın, brent petrolün 77 dolardan kısa sürede 100 dolara yükselebileceğini belirtti. Veri analitik şirketi Kpler’e göre Hürmüz Boğazı’nın kapatılma ihtimali düşük olsa da petrol fiyatlarındaki artış bugün yüzde 10’a kadar çıkabilir. İran-İsrail geriliminin artmasından sonra, Hürmüz Boğazından geçen tankerin sayısındaki azalma ham petrol tankerlerinin navlun fiyatlarında yüzde 61’lik bir artışa neden oldu.

‘Fiyatlardaki Yükseliş Geçici Olabilir’

Enerji arzının yaklaşık yüzde 75’i ithalata dayalı olan Türkiye, küresel enerji fiyatlarındaki değişimlere oldukça savunmasız durumdadır. Merkez Bankası’nın hesaplamalarına göre brent petrol fiyatlarındaki yüzde 10’luk artış, benzin ve mazot fiyatlarını yüzde 7, LPG fiyatlarını ise yüzde 2.5 oranında artırmaktadır. Türkiye’nin İran’dan aldığı doğalgaz ve LNG ithalatı da fiyat artışı riskini artırmaktadır. Ancak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, enerji fiyatlarındaki geçici yükselişin ardından piyasaların dengeleneceğini belirtmektedir.

İran’ın küresel ticarette hayati öneme sahip Hürmüz Boğazı’nı mayınlayabileceği ya da tamamen kapatabileceği konuşulmaya devam ediyor.